स्वस्थ मुखले खाना चपाउन, निल्न, बोल्न, हाँस्न सहयोग गर्ने मात्र होइन, मानिसको सुन्दरता र आत्मविश्वासमा पनि मद्दत पुर्याएको हुन्छ।
दाँत तथा मुखको रोग, मुखमा मात्र सीमित नभई यसले शरीरका अरु अंगमा पनि प्रभाव पारिरहेको हुन्छ। मुख स्वास्थ्य र शरीरका अन्य रोगहरु जस्तै मधुमेह, मुटुरोग, क्यान्सर तथा स्वास–प्रश्वाससम्बन्धी रोगहरुको सम्बन्ध दुईतर्फी हुन्छ। त्यसैले शरीरका अरु अंग जस्तै दाँत तथा मुखलाई पनि स्वस्थ राख्न अति नै जरुरी हुन्छ।
रोग लाग्नुभन्दा रोग लाग्न नदिनु बेस हुन्छ र रोगको रोकथाम सस्तो र सर्वसुलभ मानिन्छ। दाँत तथा मुख रोगको धेरैजसो रोकथाम प्रतिरोधात्मक पद्धति, जीवनशैली र जनचेतना फैलाएर गर्न सकिन्छ।
पाँच मूल मन्त्र
– दाँतमा टाँस्सिने खालका खानेकुरा कम र रेसादार खानाहरु जस्तैः फलफूल र हरियो सागपात सेवन बढी गर्ने।
– फ्लोेराइडयुक्त टुथपेस्टले दिनको दुई पटक दुई मिनेटसम्म ब्रस गर्ने र डेन्टल फ्लसको मद्दतले अड्किएको खाना निकाल्ने।
– खाना खाइसकेपछि राम्रोसँग कुल्ला गर्ने।
– नियमित रुपमा मुख तथा गिजाको जाँच दक्ष दन्तचिकित्सकसँग गराउने र दाँतको स्केलिङ (प्रोफेसनल क्लिनिङ) गराउने (कम्तीमा हरेक ६ महिनामा)।
– सुर्तीजन्य पदार्थको सेवन नगर्ने र अत्यधिक मात्रामा मध्यपान सेवन नगर्ने।
(डा गुप्ता त्रिवि शिक्षण अस्पताल, महाराजगञ्जका उप–प्राध्यापक हुन्)
