काठमाडौं - नेपाल चिकित्सकको दोस्रो राष्ट्रिय स्वास्थ्य सम्मेलन आज मंगलबार र भोलि बुधबार हुनेछ। सम्मेलनका लागि सबै तयारी पुरा भएको संघले जनाएको छ। सम्मेलनको पहिलो दिन मंगलबार तीनवटा विषयमा र दोस्रो दिन बुधबार चार वटा विषयमा छलफल हुनेछ।
सम्मेलनको प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले उद्घाटन गर्ने कार्यक्रम छ। सम्मेलन कार्की ब्यांकेटमा हुनेछ।
सम्मेलनको पहिलो दिन संघको 'पहिलो राष्ट्रिय सम्मेलनको उपलब्धी', 'सुर्तीजन्य पदार्थले स्वास्थ्य र स्वास्थ्य प्रणालीमा पारेहको असर' र 'चिकित्सा र स्वास्थ्य क्षेत्रका जनशक्तिलाई स्वदेशमै हौसला, अवसर र प्रेरणा' विषयमा छलफल हुनेछ।
यस्तै बुधबार, 'महामारीपछि स्वास्थ्य क्षेत्रका चुनौती र अवसरहरु', 'खोप, औषधि र उपकरणहरुको उचित भण्डारण, ढुवानी र वितरण', 'नेपालमा स्वास्थ्य पर्यटनको संभावना' र 'चिकित्सा शिक्षामा असर र अवसर' विषयमा छलफल हुनेछ।
यो सम्मेलन चिकित्सकको लागि मात्र नभई सामान्य नागरिकदेखि नीति निर्मातासँग पनि सम्बन्धित भएको संघका अध्यक्ष डा लोचन कार्कीले बताए। सम्मेलनमा स्वास्थ्यको नीति निर्माण तहमा योगदान पुर्याउने संघको अपेक्षा छ। सम्मेलनका लागि दुई सयभन्दा बढीले रजिष्ट्रेसन गराएको संघका महासचिव डा बद्री रिजालले जानकारी दिए। उनीहरु सहित सम्मेलनमा पाँच सयभन्दा बढीको उपस्थिति रहने संघको अनुमान छ।
यस्तो छ पहिलो सम्मेलनमा जारी भएको १२ बुँदे घोषणा
१. नेपाल चिकित्सक संघको पहिलो राष्ट्रिय स्वास्थ्य सम्मेलन २०७८ मा हामी सम्पूर्ण पदाधिकारी र विज्ञ समुहको उपस्थितिमा कोभिड–१९ को तयारी र प्रतिकार्यका विषयमा गहन छलफलगरी यस घोषणा पत्रमा सबैको सहमति व्यक्त गर्दछौं।
२. नेपालमा कोभिड–१९ को जोखिम कायमै छ। यसको असर स्वास्थ्य र गैर स्वास्थ्य क्षेत्रमा गम्भीर रुपमा परिरहेको छ। यसले जेष्ठ नागरिक, बालबालिका, गर्भवति र अग्रमोर्चामा रहेर कार्य गरिरहेकाहरुमा विशेष असर पारेको छ भन्ने नेपाल चिकित्सक संघको निष्कर्ष छ।
३. कोभिड–१९ को महामारीका कारण ज्यान गुमाउन बाध्य भएका सम्पूर्णमा हामी हार्दिक श्रद्धाञ्जली व्यक्त गर्न चाहन्छौं। साथै, यस विषम परिस्थितिमा आफू र आफ्नो ज्यान जोखिममा राखेर अहोरात्र महामारीको रोकथाम, नियन्त्रण तथा उपचारमा खटिने सम्पूर्ण स्वास्थ्यकर्मी, सरसफाईकर्मी, सुरक्षाकर्मी, संचारकर्मी लगायत यस कार्यमा महत्वपूर्ण योगदान दिनुहुने सम्पूर्णमा हार्दिक कृतज्ञता व्यक्त गर्दर्छौं।
४. स्वास्थ्य क्षेत्रमा जनशक्ति सबल, सक्षम र चुस्त स्वास्थ्य प्रणालीको मेरुदण्ड भएकाले, यसको व्यवस्थापन र वृतिविकासको लागि स्वस्थ्यसेवा ऐनलाई परिमार्जन गर्दै र चिकित्सक ऐनको विकास गर्नुपर्दछ।
५. महामारी लगायत अन्य जनस्वास्थ विपत्को स्थितिको पूर्वतयारी र प्रतिकार्यको लागि सबल र सक्षम जनशक्तिको आवश्यकता छ। स्वास्थ्य क्षेत्रमा जनशक्तिको यथोचित प्रक्षेपण, वृतिविकास, सुविधा र सुरक्षाको व्यवस्था हुनजरुरी छ।
६. कोभिड–१९ महामारी र भविष्यमा आउन सक्ने यस्तै प्रकारका अन्य महामारीलाई रोकथाम तथा नियन्त्रण गर्नका लागि बहुपक्षिय सहकार्य अपरिहार्य छ। तसर्थ हामीले वर्तमान अवस्थालाई पार लगाउन र भविष्यमा आइपर्ने महामारीमा स्वतः परिचालन हुनेगरि स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयकै नेतृत्वमा बहुपक्षीय संयन्त्रको निर्माण हुनुपर्छ। माहामारी प्रक्षेपण तथा निगरानीको निकाय बनाउन जरुरी छ। स्वास्थ्य प्रणाली तथा समग्र स्वास्थ्य क्षेत्रलाई नै मजबुत बनाउन आजकै दिनबाट नेपाल चिकित्कस संघले अझ बढी संवेदनशिल र जागरुक भइ अन्य सहयोगी संस्था, व्यक्ति र सरकारलाई साथमा लिएर नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गर्नेछ।
७. कोभिड–१९ जस्तो विश्व महामारीको समयमा आफ्नो क्षमता विकास नभएका कारणले गर्दा नै सामान्यभन्दा सामान्य चिकित्सकीय वस्तु तथा सामाग्रीको प्राप्तीका लागि नेपालले कति संघर्ष गर्नुपरेको छ भन्ने हामी सबैलाई थाह भएकै विषय हो। तसर्थ, भविष्यमा आइपर्ने अन्य महामारीको तयारी गर्दा हामीलाई आवश्यक पर्ने सामाग्रीमा आत्मनिर्भर हुने अवस्था सिर्जना हुनुपर्छ भन्ने नेपाल चिकित्सक संघको ठहर छ। त्यसैले स्वास्थ्यसँग सम्बन्धीत सामाग्रीहरुको स्वदेशमै उत्पादन गर्नका लागि संघको तर्फबाट आवश्यक प्राविधिक तथा नीतिगत सहयोग गर्नुपर्छ भन्ने हाम्रो बुझाई छ।
८. महामारीको समयमा सम्पूर्ण नागरिकलाई न्ययोचित रुपमा निशुल्क खोप उपलब्ध गराउनु सरकारको जिम्मेवारी हो। यसका साथसाथै अन्य देशले सहयोग गरेको र खरिद गरिएको खोपको उचित भण्डारण र समतामुलक पहुँचको सुनिश्चितता गरिनु पर्छ। साथै सरकारले नेपालमा नै खोप उत्पादन गर्न सक्ने विषयमा सम्भाव्यता अध्ययन लगायत थप पहल गर्नुपर्ने देखिन्छ।
९. भविष्यमा खोप वा अन्य औषधिको आपतकालिन प्रयोगका लागि आवश्यक पर्ने कानुनको निर्माण आजकै दिनबाट सुरु गर्नुपर्छ भन्ने पनि हाम्रो ठहर छ। ताकी भोलीका दिनमा कुनैपनि कानुन महामारीविरुद्ध लड्नका लागि बाधक नहुन् बरु सहयोगी बनुन्। तसर्थ यो अवस्थामा सुधार गर्नुपर्ने धेरै कार्यमा हामी सहयोगी भूमिका निर्वाह गर्नेछौं।
१०. संघीय संरचनामा स्वास्थ्य प्रणालीलाई सुदृढगर्दै जनताको स्वास्थ्य आवश्यकतालाई सम्बोधन गर्न तीनै तहका सरकारबिच पर्याप्त समन्वय र सहकार्यलाई अझै बलियो बनाउँदै अघि लानु पर्ने हाम्रो ठहर छ। यसकालागि कुशल नेतृत्वको विकास लगायत हरेक तहका सरकारको भूमिकाको स्पष्टता र यसकालागि चाहिने स्रोत र साधनको सुनिश्चितता गरिनु पर्दछ।
११. नेपालको स्वास्थ्य प्रणालीलाई सुदृढ र सबल बनाउनकालगि अन्वेषण र अविष्कारलाई हामीसबै मिलेर प्रवर्धन गर्नपर्छ।
१२. महामारीमा सुचना प्रणालीलाई अझ बैज्ञानिक र प्रभावकारी बनाउँदै तथ्य र प्रमाणमा आधारित नीतिको विकाश गरिनुपर्छ।
