हाम्रो समाजमा सुन्दरता झल्काउन कानमा सानो टप, झुम्कादेखि ठूल्ठूला गरगहना लगाउने चलन छ । अझ विवाह, चाडपर्वमा त गहना मोहको होड नै चल्छ । राम्रो देखिन लगाउने यस्ता गहनाले समस्या निम्त्याएको हामीलाई पत्तै हुँदैन । रिङ, कुण्डल, झुम्का लगाउनाले कानको लोती च्यातिने र प्वाल ठूलो हुने हुन्छ ।
टप, मुन्द्रा जस्ता गहना केटा–केटी दुवैले लगाउने गरे पनि कानको प्वाल ठूलो हुने, लोती नै च्यातिने जस्ता समस्याबाट खासगरी धेरै महिलाहरु पीडित र चिन्तित बन्ने गरेको पाइन्छ । गहनाको भारले कानको प्वाल ठूलो हुँदै गएर बिस्तारै लोती च्यातिन सक्ने भएकाले यसतर्फ महिला दिदीबहिनीहरुले विशेष ध्यान दिनुपर्छ । कहिलेकाहीँ त साना बच्चाले लगाएको टप वा झुम्का कुनै वस्तुमा अल्झिएर तानिँदा कान च्यातिन सक्ने गम्भीर अवस्था पनि निम्तिन सक्छ ।
उपचार विधि
कानको लोती पातलो छालाले बनेको हुन्छ । भित्र थोरै बोसो हुन्छ । हड्डी नभएपछि त्यसै पनि छाला कमलो हुन्छ र भारी गहना लगाउँदा लोती च्यातिने डर हुन्छ । कसैको जन्मजातै कानको लोती सानो हुन्छ भने कसैको ठूलो हुन्छ । ठूलो लोती भएका मान्छेले साना गहना लगाउँदा त्यसै बिलाए जस्तो लाग्ने भएकाले ठूला गहना लगाउँदा लोती च्यातिन सक्छ ।
लोती ठूलो भएकाहरुले सर्जरी गरेर सानो बनाउने गर्छन् । सानो लोती भएकाले पनि सर्जरीबाट ठूलो बनाउन असम्भव नभए पनि अलि झन्झटिलो हुन्छ । कानको लोती च्यातिएमा यसको सर्जरी गर्न आधा घन्टा लाग्छ । यसको उपचार नेपालमै सम्भव छ । सर्जरी गराउने व्यक्तिको चेकजाँच गरेर रगत बढी जाने समस्या छ कि छैन आदि यकिन गरेर मात्र सर्जरी सुरु गरिन्छ । छाला रोग विशेषज्ञ र प्लास्टिक सर्जन मिलेर सर्जरी गर्छन्।
सर्जरी गराउन पूरै बेहोश पारिँदैन । सुई लगाएर कान वरिपरिको भाग मात्रै लट्याइन्छ । त्यसपछि च्यातिएको छाला काटेर बाँकी भएको राम्रो छालालाई नदेखिने गरी मसिनो पारेर सिलाइन्छ । व्यक्तिको इच्छा अनुसार कसैको प्वाल राखेर सिलाइन्छ भने कसैको सबै सिलाइन्छ । यो सर्जरी गराएपछि नियमित काम गर्न सकिन्छ । सर्जरी गर्नेबित्तिकै कानको लोती सुनिन सक्छ । घरमा आफैंले आइसले सेक्न सकिन्छ ।
कान पूरै सिलाउनेगरी सर्जरी गरेको छ भने दुईदेखि तीन महिनापछि फेरि कान छेडेर आफूलाई मन पर्ने गहना लगाउन सकिन्छ । कान छेड्दा सकिन्छ भने पहिले प्वाल पारेको भन्दा अर्को ठाउँमा छेड्नुपर्छ । सिलाएको ठाउँमा सानो दाग जस्तो देखिए पनि गहना लगाउँदा छोपिन्छ । तर, गहना लगाउँदा सकेसम्म गह्रौं गहना नलगाए वेश हुन्छ ।
- डा सञ्जुबाबु श्रेष्ठ
