वासिङ्टन– अमेरिकी अन्तर्राष्ट्रिय विकास निकाय (युएसएआईडी) का प्रमुख निरीक्षक पौल मार्टिनलाई मंगलबार बर्खास्त गरिएको छ। युएसएआईडीका एक अधिकारीका अनुसार, ट्रम्प प्रशासनले एजेन्सी बन्द गर्ने प्रयास गरेको भन्दै आलोचनात्मक प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको भोलिपल्ट उनलाई बर्खास्त गरिएको हो।
मार्टिन सन् २०२३ को डिसेम्बरदेखि युएसएआईडीका महानिरीक्षकका रूपमा कार्यरत थिए। यो पद अमेरिकी सिनेटको अनुमोदन आवश्यक पर्ने पद हो।
युएसएआईडी अधिकारीका अनुसार मार्टिनलाई "पदबाट हटाइएको" छ। अधिकारीले आफ्नो नाम नखुलाउने सर्तमा यो संवेदनशील विषयमा बोलेका हुन्।
मार्टिनलाई राष्ट्रपति कर्मचारी कार्यालयका उपनिर्देशक ट्रेन्ट मोर्स बाट इमेल मार्फत बर्खास्त गरिएको जानकारी दिइएको थियो। इमेल अनुसार मार्टिनको युएसएआईडी महानिरीक्षक पद “तत्काल प्रभाव” बाट समाप्त गरिएको उल्लेख थियो।
उनको बर्खास्तीको कुनै कारण दिइएको छैन र ह्वाइट हाउसले पनि यस विषयमा कुनै टिप्पणी गरेको छैन।
सोमबार, युएसएआईडी निरीक्षक कार्यालयले सार्वजनिक गरेको एक प्रतिवेदनमा ट्रम्प प्रशासनले युएसएआईडी विघटन गर्ने प्रयासले ८.२ डलर अर्बको खर्च नभएको सहायता रकमको निगरानी गर्न कठिन बनाएको बताइएको थियो।
रिपोर्ट अनुसार स्टाफ कटौती र काम रोक्ने आदेशका कारण करदाताको रकमबाट प्रदान गरिने सहायता लक्षित व्यक्तिसम्म पुग्न गाह्रो भएको छ।
जनवरी २० मा राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले अधिकांश अमेरिकी विदेशी सहायता रोक्ने आदेश दिएपछि, बिलियन डलर बराबरका युएसएआईडी कार्यक्रमहरू विश्वभर ठप्प भए। ट्रम्पले यो निर्णय आफ्नो "अमेरिका पहिलो" नीति अनुसार सहायता सुनिश्चित गर्न गरेको बताएका छन्।
राष्ट्रपति ट्रम्पले मंगलबार युएसएआईडी लाई "अयोग्य र भ्रष्ट" भन्दै आलोचना गरे। उनले एजेन्सीको आकार घटाउने जिम्मा अर्बपति इलोन मस्कलाई दिएका छन्। युएसएआईडी मा १०,००० भन्दा बढी कर्मचारी थिए, तर अहिले ६०० भन्दा केही बढीलाई मात्र काममा राखिएको छ, बाँकीलाई बर्खास्त वा बिदामा पठाइएको छ।
गत हप्ता, ट्रम्प प्रशासनले युएसएआईडीका अधिकांश कर्मचारीलाई प्रशासनिक बिदामा पठाउने कदम चालेको थियो, तर शुक्रबार न्यायाधीशले यो निर्णय रोक्ने आदेश दिए।
सन् २०२३ मा, अमेरिकाले ७२ डलर अर्ब सहायता प्रदान गरेको थियो, जसमा द्वन्द्वग्रस्त क्षेत्रमा महिला स्वास्थ्य, स्वच्छ पानी, एचआईभी/एड्स उपचार, ऊर्जा सुरक्षा, र भ्रष्टाचार विरोधी कार्यक्रमहरू समेटिएका थिए। सन् २०२४ मा, संयुक्त राष्ट्रसंघले ट्र्याक गरेको कुल मानवीय सहयोगको ४२% अमेरिका एक्लैले प्रदान गरेको थियो।
यो सहायता अमेरिकी संघीय बजेटको १% भन्दा कम भए पनि, यसलाई विगतदेखि नै वैश्विक साझेदारी निर्माण, कूटनीति मजबुत पार्ने, र विकासशील राष्ट्रहरूमा चीन तथा रुसको प्रभाव रोक्न महत्वपूर्ण मानिएको छ।
