अहिलेकै समयमा धेरै मानिसहरू मल्टिभिटामिन ट्याब्लेट र प्रोटिन पाउडर प्रयोग गर्न थालेका छन्, सोच्दछन् कि यी सप्लिमेन्टले स्वास्थ्य जोगाउँछ र कुपोषणबाट बचाउँछ। तर यदि कोही नियमित रूपमा घरमै पकाइएको सन्तुलित भोजन खाइरहेका छन् जसमा ताजा फलफूल, सागसब्जी, साबुत अन्न, दाल, दूधजन्य पदार्थ, अण्डा, वा अन्य प्रोटिनयुक्त खाना सामेल छन् त्यस अवस्थामा यी सप्लिमेन्टहरू आवश्यक नहुन सक्छ।
घरमै बनेको पौष्टिक भोजनले शरीरलाई चाहिने सबै प्रमुख पोषकतत्वहरू (जस्तै भिटामिन, मिनरल, प्रोटिन, कार्बोहाइड्रेट, फाइबर आदि) प्राकृतिक रूपमा प्रदान गर्छ। जस्तै, कागती वा सुन्तलाबाट भिटामिन सी, गाजरबाट भिटामिन ए (बीटा केरोटिन), सागबाट फलाम (आइरन), दुधबाट क्याल्सियम, र दाल वा अण्डाबाट उच्च गुणस्तरको प्रोटिन पाइन्छ।
पूरक (सप्लिमेन्टस्) मा पाइने पोषकतत्वको तुलनामा प्राकृतिक भोजनबाट प्राप्त पोषकतत्वहरू शरीरले सजिलै अवशोषण गर्छ (बायोभ्यालिबिलिटी उच्च हुन्छ)। साथै, घरको भोजनमा पाइने फाइबर र एन्टिअक्सिडेन्टजस्ता यौगिकहरू सप्लिमेन्टमा हुँदैनन्, तर ती स्वास्थ्यका लागि अत्यन्त लाभदायक हुन्छन्।
बिना चिकित्सकीय सल्लाह सप्लिमेन्टको अत्यधिक सेवनले नकारात्मक असर पुर्याउन सक्छ। उदाहरणका लागि, धेरै भिटामिन ए खाँदा टक्सिसिटी हुन सक्छ, प्रोटिन पाउडरको अत्यधिक प्रयोगले किड्नीमा असर गर्न सक्छ, अनि केही सप्लिमेन्टहरूमा भारी धातु, कृत्रिम रसायन वा अत्यधिक चिनी हुने सम्भावना पनि हुन्छ।
विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) र भारतको आईसीएमआर जस्ता संस्थाहरूका अनुसार, मल्टिभिटामिन वा प्रोटिन सप्लिमेन्टहरू केवल त्यस्तो अवस्थामा आवश्यक हुन्छन् जब:
कुपोषण वा पोषणको कमी देखिएको छ, विशेष अवस्था (जस्तै गर्भावस्था, स्तनपान, रोगपछिको अवस्था) मा पोषणको आवश्यकता बढी हुन्छ, वा पाचनसम्बन्धी समस्या (जस्तै सेलियाक रोग, आईबीएस आदि) छ।
सामान्य अवस्थामा, यदि तपाईं ताजा फलफूल, मौसमी तरकारी, परम्परागत अनाज, दाल, दूध, र घरमै बनेको सन्तुलित भोजन खाइरहनुभएको छ भने, सप्लिमेन्टको आवश्यकता पर्दैन।
सप्लिमेन्ट प्रयोग गर्नु अघि आफ्नो आहारको समीक्षा गर्नुहोस् र चिकित्सक वा पोषणविद्सँग सल्लाह गर्नुहोस्। सप्लिमेन्टले कहिलेकाहीं समस्यालाई लुकाउन सक्छ, तर दीर्घकालीन समाधान भने घरको तातो भोजनमै लुकेको हुन्छ। तपाईंको थाली नै तपाईंको औषधि बन्न सक्छ।
