मानिसको शरीरमा हुने रगत कयौं प्रकारका कोषिकाहरु मिलेर बनेको हुन्छ । शरीरमा चोट लाग्दा या काट्दा रगत आउछ । रगत तरल हुन्छ । यसैले कुनै एक स्थानमा चोट लाग्दा शरीरको पूरै रगत बाहिर निस्कनुपर्ने हो । तर यस्तो हुँदैंन । प्रकृतिले नै रगतलाई शरीरबाहिर आउनेबित्तिकै जम्ने र सुरक्षा कवचको काम गर्ने खालको बनाएको छ । यसो हुँदा शरीरको बाँकी रगत सुरक्षित हुन्छ र संक्रमणको प्रभावबाट बच्छ ।
के हो हेमोफिलिया ?
हेमोफिलिया रगतसम्बन्धी एक रोग हो र यो आनुवंशिक हुन्छ । यो रोगबारे सचेतना फैलाउन हरेक वर्ष १७ अप्रिलका दिन हेमोफिलिया दिवस मनाइन्छ । यो खास प्रोटिनको कमीबाट हुने रोग हो । यो रोग लागेपछि शरीरमा चोट लाग्दा या छाला काट्दा आउने रगत बन्द हुन समय लाग्छ । अर्थात् रगत नजम्ने समस्या हुन्छ । जसका कारण शरीरबाट रगत धैरै बगिसक्छ । यसैले यो रोगबाट बिरामी मृत्युको मुखमा पनि पुग्न सक्छ ।
यो रोगको पूर्ण उपचार सम्भव छैन । तर केही विधिबाट लक्षण र यसबाट हुने हानी धेरै हदसम्म कम गर्न सकिन्छ । कुनै ठूलो चोट या दुर्घटनाका कारण हेमोफिलियाका रोगीको रगत बढी बग्ने सम्भावना भएकाले होसियार रहनुपर्छ । हेमोफिलिया ३ खालका हुन्छन् - हेमोफिलिया ए, बी र सी ।
यीमध्ये हेमोफिलिया एका रोगी बढी पाइन्छन् । हेमोफिलियाका हरेक १० बिरामीमध्ये ८ जना ए प्रकारका हेमोफिलियाका शिकार हुन्छन् । ५ हजारदेखि १० हजार जन्ममा एक बच्चा हेमोफिलिया एबाट प्रभावित हुन्छन् भने ४० हजार जनामा एकजना हेमोफिलिया बीबाट प्रभावित हुन्छन् । हेमोफिलिया ए रगत जमाउने ‘फ्याक्टर एट’ को कमीले लाग्छ भने हेमोफिलिया बी ‘फ्याक्टर इलेभेन’ को कमीका कारण लाग्छ ।
भारतमा करिब डेढ लाख मानिसहरु यो रोगबाट प्रभावित भएको अनुमान छ । यसको उपचार महंगो पनि छ । रोगीलाई सातामा दुई या तीन इन्जेक्सन लगाउनुपर्छ ।
हेमोफिलियाका लक्षण
पिसाबमा रगत आउनु
गुद्द्वारबाट रगत आउनु
सानो चोट लाग्दा पनि गहिरो घाउ हुनु
विना कारण शरीरमा घाउ हुनु
चोट लाग्दा धेरै रगत आउनु
बेलाबेलामा नाकबाट पनि रगत आउनु
जोर्नीमा पीडा हुनु
बच्चामा चिडचिडाहट हुनु
कयौंपटक आँखा धमिलो देखिनु
