आजकाल धेरै मानिसहरू मल्टिभिटामिन ट्याब्लेट र प्रोटिन पाउडरको प्रयोग गर्छन्, यो विश्वास गर्दै कि यी सप्लिमेन्टले स्वास्थ्य रक्षा गर्छ र कुपोषणबाट बचाउँछ। तर, यदि तपाईं नियमित रूपमा घरमै पकाइएको सन्तुलित भोजन खानुहुन्छ, जसमा ताजा फलफूल, सागसब्जी, साबुत अन्न, दाल, दूधजन्य पदार्थ, अण्डा, वा अन्य प्रोटिनयुक्त खाना समावेश छ भने, यस्ता सप्लिमेन्टहरूको आवश्यकता नपर्न सक्छ।घरमै तयार गरिएको पौष्टिक भोजनले शरीरलाई आवश्यक पर्ने सबै प्रमुख पोषक तत्वहरू—जस्तै भिटामिन, खनिज, प्रोटिन, कार्बोहाइड्रेट, र फाइबर—प्राकृतिक रूपमा प्रदान गर्छ।
उदाहरणका लागि, कागती वा सुन्तलाबाट भिटामिन C, गाजरबाट भिटामिन A (बीटा केरोटिन), सागपातबाट फलाम, दूधबाट क्याल्सियम, र दाल वा अण्डाबाट उच्च गुणस्तरको प्रोटिन प्राप्त हुन्छ।सप्लिमेन्टमा पाइने पोषक तत्वको तुलनामा प्राकृतिक खानाबाट प्राप्त पोषक तत्वहरू शरीरले सजिलै अवशोषण गर्छ (उच्च जैवउपलब्धता)। साथै, घरको खानामा पाइने फाइबर र एन्टिअक्सिडेन्टजस्ता तत्वहरू सप्लिमेन्टमा हुँदैनन्, तर यी स्वास्थ्यका लागि अत्यन्त लाभकारी हुन्छन्।चिकित्सकीय सल्लाहबिना सप्लिमेन्टको अत्यधिक सेवनले स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पार्न सक्छ।
जस्तै, अत्यधिक भिटामिन A ले विषाक्तता (टक्सिसिटी) निम्त्याउन सक्छ, प्रोटिन पाउडरको अधिक प्रयोगले मिर्गौलामा समस्या ल्याउन सक्छ, र केही सप्लिमेन्टमा भारी धातु, कृत्रिम रसायन, वा अत्यधिक चिनी मिसिएको हुन सक्छ।विश्व स्वास्थ्य संगठन (WHO) र भारतीय चिकित्सा अनुसन्धान परिषद् (ICMR) जस्ता संस्थाहरूका अनुसार, मल्टिभिटामिन वा प्रोटिन सप्लिमेन्टहरू निम्न अवस्थामा मात्र आवश्यक हुन्छन्:
कुपोषण वा कुनै पोषक तत्वको कमी देखिएमा,
विशेष अवस्थामा (जस्तै गर्भावस्था, स्तनपान, वा रोगपछिको पुनर्स्थापना)
पोषणको आवश्यकता बढी भएमा,
पाचनसम्बन्धी समस्या (जस्तै सिलियाक रोग, IBS आदि) भएमा।
सामान्य अवस्थामा, यदि तपाईं ताजा फलफूल, मौसमी तरकारी, परम्परागत अन्न, दाल, दूध, र सन्तुलित घरेलु भोजन नियमित खानुहुन्छ भने, सप्लिमेन्टको आवश्यकता पर्दैन।सप्लिमेन्ट प्रयोग गर्नुअघि आफ्नो आहारको समीक्षा गर्नुहोस् र चिकित्सक वा पोषणविद्सँग परामर्श लिनुहोस्।
सप्लिमेन्टले कहिलेकाहीं समस्यालाई लुकाउन सक्छ, तर दीर्घकालीन स्वास्थ्यको समाधान तपाईंको थालीमै लुकेको हुन्छ। तपाईंको घरको तातो भोजन नै तपाईंको उत्तम औषधि बन्न सक्छ।
